کودک مضطرب و ۹ رفتار غیرمجاز در فرزند پروری
اگر شما والدین یک کودک مضطرب هستید، حتماً متوجه شده اید که گاهی اوقات آنچه دوستان و آشنایانتان برای تربیت فرزندانشان به کار می برند، در مورد فرزند شما مفید نیست. در درمان کودکان مضطرب بارها از والدین آن ها شنیده ام که: (من متوجه نمی شوم همه آنچه که در مورد فرزند دیگرم جواب می داده روی این فرزندم پاسخ نمی دهد…)
در اینجا ۹ رفتار غیرمجاز در فرزند پروری یک کودک مضطرب را با هم مرور می کنیم. به خاطر داشته باشید هر کودک منحصر به فرد است، حتی بچه های مضطرب. ممکن است برخی از این موارد در مورد فرزند مضطرب شما کار کند و یا ممکن است همه این موارد برایش جوابگو باشند.
- به عجله وا داشتن کودک مضطرب: اگر می خواهید کودک مضطرب را در حالت فروپاشی کامل ببینید، به او بگویید عجله کن، زودباش! شاید این کار در مورد فرزند یا فرزندان دیگر شما جواب دهد. اما اگر این جمله را به کودک مضطربتان بگویید، شاید باید سی دقیقه بیشتر وقت بگذارید تا این بحرانی را که ایجاد شده پشت سر بگذارید.
- یا غرق می شود یا شنا کردن یاد میگیرد (روش غرقه سازی): بسیاری از والدین فکر می کنند که باید کودک مضطرب خود را در یک شرایط وحشتناک قرار دهند و او با آن شرایط روبرو شود. ذهنیتی شبیه تکنیک غرقه سازی در رفتاردرمانی. به خاطر داشته باشید، کودک مضطرب در این شرایط غرق می شود و شنا کردن یاد نمیگیرد.
- یک تایمر تنظیم کنید: شاید یک روش عالی در فرزند پروری برای آموزش مدیریت زمان به کودکان استفاده از تایمر یا مشخص کردن و محدود کردن زمان برای انجام کار باشد. به این شکل که من پانزده دقیقه برای تو تعیین می کنم تا به پایان رسیدن این پانزده دقیقه تو بتوانی این سه سوال را جواب داده باشی. در رابطه با یک کودک مضطرب تایمر مانند یک بمب ساعتی عمل می کند و به جای سرعت بخشیدن به آن ها زمان انجام کارشان طولانی تر می شود و احتمالاً مدتی قبل از به صدا در آمدن زنگ تایمر او مضطرب تر می شود و گریه و بی قراری می کند.
- تدارک دیدن مسابقه: «هر کی زودتر مشق هاش رو بنویسه می تونه یک ربع کارتون ببینه» این گزینه مشابه گزینه قبل یعنی استفاده از تایمر است. به خاطر داشته باشید هر نوع رویکرد محدود کننده زمان در رابطه با یک کودک مضطرب احتمالاً کارساز نخواهد بود. بچه های مضطرب در این شرایط ها بیش از حد تصور شما تحت فشار قرار می گیرند.
- در مورد امتیازی که از دست خواهد داد به او تذکر دهید: به عنوان مثال کودک مضطرب شما نمی خواهد با شما به یک مهمانی بیاید و شلوغی و ازدحام آن مهمانی او را آشفته و مضطرب می کند و شما به او می گوئید: «اگر با ما به مهمانی نیایی، من هم فردا تو را به پارک نمی برم.» اینکه به فرزند مضطرب خود بگوئید که اگر فلان کار را انجام ندهد، فلان امتیاز را از دست خواهد داد، نتیجه ای نخواهد داشت. این رفتار ها بیش از آن چه که شما فکر می کنید، او را به هم میریزد. یادآوری و استفاده از چنین محرومیت هایی فقط اضطراب آن ها را افزایش می دهد. در عوض بیایید ترسی را که عامل این رفتار اجتنابی است، بشناسید و برطرف کنید. مثلاً در مثال فوق درباره چگونگی کنار آمدن با شرایط جدید اجتماعی با او صحبت کنید. و ابزارهایی برای عبور از آن شرایط را به او آموزش دهید.
- نبردهای غذایی: می خواهید یک کودک مضطرب را منفجر کنید؟ با او نبرد غذایی داشته باشید. این یک مبارزه دوطرف باخت است. هم شما ناامید خواهید شد، و هم فرزندتان هرگز دیگر آن غذای مورد نظر را نخواهد خورد. به خاطر می آورم مادری برایم تعریف می کرد که کودک مضطرب دوازده ساله اش پس از آنکه در سه سالگی مادربزرگش او را مجبور به خوردن کلم بروکلی کرده بود، او تا به امروز حتی کلم بروکلی را لمس هم نکرده بود.
یک کودک مضطرب به دلیل حساسیت های دهانی، و ترس از غذاهای جدید، ممکن است چندان خوش خوراک نباشد. فرزندان خود را به خوردن غذاهای جدید تشویق کنید، غذا و خوراکی های جدید را در بشقاب آن ها قرار دهید، اما غذا خوردن را به یک جنگ تبدیل نکنید.
- تنبیه کودک به خاطر مسائل مربوط به توالت: برخی از بچه های مضطرب روند آموزش و یادگیری دستشویی رفتنشان بسیار کند است. بعضی از بچه های مضطرب بزرگتر ممکن است به هر قیمتی از مدفوع کردن جلوگیری کنند. که این می تواند باعث یبوست یا اختلال بی اختیاری مدفوع نگه دارنده شود. من می دانم که این شرایط برای والدین بسیار استرس زا خواهد شد. اما خجالت زده کردن، سرزنش، مجازات و یا اجبار کردن کودک این مشکل را برطرف نمی کند. در این شرایط، و موقعیت های مشابه همواره ترس را مورد توجه قرار دهید نه رفتار را.
- ترساندن کودک از عواقب یک رفتار: «اگه دندونات رو مسواک نزنی، دندونات می افتند». یا «اگه پیپیتو نگه داری، مجبور میشم ببرمت دکتر و دکتر هم آمپول میزنه» یا «اگر دست من را در خیابان نگیری، ماشین بهت میزنه» و …
مشخصاً این عواقب که برای کودک مضطرب مشخص می کنید، فقط اضطراب او را بیشتر می کند. سعی کنید روی جملات مثبت تری تمرکز کنید: «اگه دندونهات رو مسواک بزنی، آنها همیشه تمیز و براق می مانند» یا «اگه هر بار که پیپی داری، بری دستشویی، یه جایزه داری» یا «لطفاً دست منو بگیر تا مطمئن شوم در امان هستی»
- نه و دیگر هیچ!: این را می توان به عنوان یک رفتار درست اما با نتیجه برعکس در مورد یک کودک مضطرب دانست. در واقع بچه های مضطرب نمی توانند مفهوم نه را درک کنند. صحبت با عبارات مطلق معمولاً در مورد بچه های مضطرب جواب نمی دهد. در عوض روی زمان که یا شرایطی که می توانند آن فعالیت را انجام دهند، تمرکز کنید. حتی اگر آن زمان دور باشد. به عنوان مثال فرزند شما از شما می خواهد که ساعت ۸ شب برای او یک کیک خامه ای درست کنید. شما به جای اینکه به او بگویید: «نه، الان زمان مناسبی برای این کار نیست» بهتر است به او بگوئید: «من میتونم برای روز تولدت که سه روز دیگه هست این کیک رو تهیه کنم. راستی دوست داری تزئینش چه شکلی باشه؟»
لازم به ذکر است حتی در مورد یک کودک مضطرب گاهی اوقات «نه» فقط «نه» خواهد بود و هیچ پاسخ یا وعده مثبتی در ادامه نخواهد داشت. مثل زمانی که می خواهد قلک خواهرش را بردارد. اینجا «نه»، همان «نه» باقی میماند. و هیچ وعده ای برای انجام آن در آینده نخواهد داشت.
والدگری برای هر کودکی می تواند پر از چالش باشد. اما پدر یا مادر یک کودک مضطرب بودن گاهی اوقات می تواند به یک سمفونی مبارزه تبدیل شود. اگر این عبارت در مورد شما صادق است، بدانید که تنها نیستید و ما اینجا هستیم برای کمک به شما. در ادامه اگر شما به عنوان والدین، سرپرست یا مربیان یک کودک مضطرب استراتژی هایی را امتحان کرده و جواب گرفته اید، اینجا در کادر نظرات با ما به اشتراک بگذارید.
به یاد داشته باشید، بسیاری از مسائل و اختلالات کودکان در سن کم قابل درمان هستند و بخشی از آن ها در بزرگسالی غیر قابل درمان. همین الان اقدام کنید.
جهت مشاوره در جهت تشخیص یا درمان اختلالات مربوط به کودکان و آموزش والدگری (فرزندپروری) می توانید در ساعت های اداری با شماره تلفن ۰۹۱۹۷۹۰۳۱۲۷ تماس حاصل فرمائید.
مایندفولنس با تمرکز بر بدن (تمرین ستاره ی من)
قبلیپنج کاری که والدین باید در رابطه با یک کودک مضطرب انجام دهند
بعدی