فصل امتحانات بچه ها و نقش والدین
چطور می توانیم در فصل امتحانات به فرزندانمان کمک کنیم؟
فصل امتحانات در هر سنی استرس آور هستند. وقتی این موضوع در مورد کودکان و نوجوانان باشد، استرس والدین هم به استرس خود بچه ها اضافه می شود. چرا که خصوصاً در خانواده های ایرانی، به غلط اینطور جا افتاده که والدین خصوصاً مادر قبل از خود کودک و نوجوان مسئولیت تمام کارها و رفتارهای او را به عهده می گیرد. به عنوان مثال:
کودک غذا نمیخورد، مادر نگران و مسئول احساس گرسنگی اوست. کودک یا نوجوان درس نمیخواند و تکلیف انجام نمی دهد، والدین به جای او نگران عواقب رفتارش می شوند. و به هر ترتیبی شده حتی به قیمت اینکه خودشان تکالیف کودک یا نوجوان را انجام دهند، از مواجهه وی با عواقب رفتارش پیشگیری می کنند. در فصل امتحانات بچه ها هم این موضوع صادق است. به این معنی که والدین بیش از بچه ها نگران نتیجه امتحانات هستند.
غافل از اینکه استرس در یک خانواده مانند ویروس واگیردار عمل می کند. به این معنی که وقتی یکی از افراد خانواده نگران است، این نگرانی بین باقی افراد منتشر می شود. خصوصاً اگر فرد نگران مادر یا پدر باشد. در نتیجه مدیریت استرس والدین در شرایط و فصل امتحانات از مهمترین نکات است. به یاد داشته باشیم همواره ما برای رسیدگی به امور زندگی همواره به سطحی از استرس احتیاج داریم که تقویت کننده باشد نه تهدید کننده.
از آنجایی که در دوران امتحانات بچه ها فرزند پروری چالش برانگیز تر از همیشه می شود، و نقش والدین بسیار مهم و اساسی تر می نماید، در این مطلب به چند نکته که والدین با رعایت و مدیریت آن ها می توانند به بهبود عملکرد فرزندانشان در دوران فصل امتحانات کمک کنند می پردازیم.
- رژیم غذایی: حتماً قبل تر هم راجع به اهمیت رژیم غذایی در رابطه با سطح انگیختگی کودک و فعال بودن آن بسیار شنیده اید. در نتیجه به اختصار عرض می کنم که خصوصا در دوران امتحانات رژیم غذایی سبک مغذی و سالم را رعایت کنید. کربوهیدرات کمتر کمک می کند بچه ها کمتر احساس کسل بودن کنند. پرخوری ممنوع! مواد غذایی مغذی مانند مغز پسته و بادام و … را حتماً در رژیم غذایی دانش آموز بگنجانید.
- تمرینات ورزشی: انجام نیم الی یک ساعت تمرین ورزشی در روز باعث ترشح اندروفین و دیگر هرمون های شادی آور می شود. و این باعث بالا رفتن سطح انگیختگی، انرژی و تمرکز دانش آموز می شود. در نتیجه اگر فرزند شما به صورت روتین تمرینات ورزشی ای را دنبال می کند به دلیل فصل امتحانات و ذخیره وقت آن ها را حذف نکنید.
- محیط خانه امن: همانطور که در مقدمه این مطلب گفته شد، استرس در این دوران مانند سم عمل می کند. پس تا حد امکان آن را مدیریت کنید. حتی از مکالمات استرس زای روزانه جلوگیری کنید. به عنوان مثال شما همیشه از به هم ریختگی اتاق دختر چهارده ساله تان به او خرده میگیرید. در این دوران از این مسائل روزمره و حاشیه ای لطفاً چشم پوشی کنید. و تمام تلاشتان را برای آرامش محیط خانه به کار ببرید.
- ارتباط، ارتباط، ارتباط: تشویق فرزندتان برای صحبت کردن راجع به استرس امتحان و احساسش به روزهای پیش رو، کمک بزرگی است برای تخلیه بار هیجانی وی و در نتیجه کارآیی بیشتر و بهبود عملکرد وی. از او راجع به احساسش نسبت به امتحان، نسبت به نتیجه امتحان، روش هایی که برای نتیجه گیری بهتر به کار می برد، و … صحبت کنید. و همواره به یاد داشته باشید و به او هم یادآور شوید که امتحانات، پایان همه چیز نیست، تلاش مهمتر از نتیجه است.
- اعتدال در زندگی اجتماعی و روابط: فرزندتان را تشویق کنید که روابط و فعالیت های حاشیه ای را محدود کند. اما این به معنای حذف این فعالیت ها نیست. همه انسان ها با هم تفاوت های بسیاری دارند. بعضی از ما برای مدیریت کردن احساسات، خصوصاً احساسات ناخوشایند مثل استرس احتیاج داریم تنها باشیم و با خودمان خلوت کنیم. بعضی دیگر در این شرایط با صحبت کردن با دیگران خصوصاً یک دوست امن خودشان را به تعادل می رسانند. در نتیجه اگر فرزند شما از دسته دوم است، لازم است در روز زمان هایی اختصاص دهید تا با دوستانش به گفتمان بپردازد. و از این طریق برای تخلیه استرس و یا مرور تکالیف استفاده کند. و همچنین والدین هم خودشان و هم خواهر و برادرهای دیگر را در شرایط مشابه قرار دهند. یعنی تلویزیون دیدن های طولانی برای بقیه افراد هم مدیریت شود. تلفن های صحبت کردن های طولانی و با صدای بلند مدیریت شود. مهمانی رفتن و مهمانی دادن ها هم برای دوران و فصل امتحانات حذف شود.
- برنامه روزانه: قطعاً داشتن یک برنامه روزانه شخصی و متعهد بودن به آن برای بهبود عملکرد ضروری است. برای این برنامه ریزی والدین می توانند به کودک یا نوجوان کمک کنند، اما بدون اصرار بلکه با همکاری.
- در روزهای امتحان:
الف) خوردن یک صبحانه سبک قبل از امتحان، به بهبود عملکرد مغز، پردازش اطلاعات کمک بیشتری می کند. اگر فرزند شما از آن دسته دانش آموزان است که اعتقاد و علاقه ای به خوردن صبحانه ندارد، با گذاشتن چند دانه مثل پسته، بادام، گردو در کیفش او را به این کار ترغیب کنید.
ب) از وی بپرسید که کدامیک از این شرایط برای وی خوشایندتر است؟ اینکه تا مدرسه و جلسه امتحان والدین او را همراهی کنند، یا به تنهایی برود به جلسه امتحان، یا برایش خوشایندتر است با دوستانش همراه شود. گاهی بعضی بچه ها دوست دارند کمی زودتر از امتحان در مدرسه حضور پیدا کنند و با دوستانشان مطالب را مجددا مرور کنند. برای بعضی دیگر این کار بسیار استرس زا و عذاب آور است. در نتیجه ترجیح می دهند در آخرین لحظه به جلسه امتحان برسند. با توجه به تمایلات فرزندتان این شرایط را برایش مهیا کنید.
خاطره ای از یکی از مراجعه کننده ها:
مادر یکی از مراجعین من که دختری چهارده ساله است، برای ایجاد احساس خوب در وی قبل از امتحان کارهای جالبی انجام می دهد، مثلاً یادداشت انگیزشی در جامدادی وی می گذارد. یا قبل از ورود به جلسه یا شروع امتحان، برای او یک پیامک پرمهر ارسال می کند.
- بعد از امتحان: بعد از اینکه فرزند شما از جلسه امتحان بازگشت، راجع به امتحان با او زیاد صحبت نکنید. به او کمک کنید به جای نشخوار ذهنی راجع به چالش بعدی فکر کند. قبل از گرفتن نتایج و در روز هر امتحان حتماً به او بگویید که به تلاشش افتخار می کنید. صرفنظر از اینکه نمره و نتیجه چه باشد. و همواره برای عملکرد بهتر باید با خودش رقابت کند.
امتحانات برای به چالش کشیدن فرزندان ما و برای تمرین مسئولیت پذیری هستند، حتی اگر فرزند شما نمره خوبی نگیرد، باز هم گزینه های زیاد دیگری برای این تمرین دارد. به عنوان والدین فقط تلاش کنید فرزندانتان را برای به کارگیری بهترین های خودشان راهنمایی کنید. اگر در این مورد مشکل یا مسئله ای دارید از روانشناس کودک و نوجوان کمک بگیرید.
به یاد داشته باشید، بسیاری از مسائل و اختلالات کودکان در سن کم قابل درمان هستند و بخشی از آن ها در بزرگسالی غیر قابل درمان. همین الان اقدام کنید.
جهت مشاوره در جهت تشخیص یا درمان اختلالات مربوط به کودکان و آموزش والدگری (فرزندپروری) می توانید در ساعت های اداری با شماره تلفن ۰۹۱۹۷۹۰۳۱۲۷ تماس حاصل فرمائید.
چند تمرین مایندفولنس برای کودکان
قبلیبرنامه ریزی برای سه ماه تعطیلات تابستان دانش آموزان
بعدی