روش های درمان فوبی های خاص
در این مقاله روش های درمان فوبی های خاص را براساس دیدگاه های زیستی و رفتاری بررسی می کنیم:
درمان فوبی های خاص از دیدگاه زیستی، بر مدیریت نشانه تمرکز دارد. همچون اختلال وحشتزدگی، متخصصان بالینی داروهای ضد اضطراب نظیر بنزودیازپین ها را تجویز خواهند کرد. اما بر خلاف اختلال وحشتزدگی، فوبی های خاص از نظر ماهیت محدودتر هستند و از موقعیت ها عموما راحت تر می توان اجتناب کرد. بنابراین متخصصان بالینی، فقط زمانی برای درمان فوبی های خاص داروها را تجویز خواهند کرد که فوبی های خاص در توانایی انجام دادن فعالیت های روزانه ی فرد اختلال ایجاد کنند.
حساسیت زدایی منظم، روش رفتاری موثری برای درمان فوبی های خاص است، در این روش درمانجو یاد می گیرد از طریق یک رشته مراحل تدریجی، آرمیدگی را جایگزین ترس کند. این عقیده که درمانجویان یاد می گیرند پاسخ انطباقی (آرمیدگی) را جایگزین پاسخ غیر انطباقی (ترس و اضطراب) کنند،مبنایی را برای چهار نوع درمان های رفتاری تشکیل می دهد که درمان مواجه سازی را شامل می شود.
در روش رفتاری غرقه سازی برای درمان فوبی های خاص، درمانجو به جای این که به تدریج با موقعیتی که از آن می ترسد خو بگیرد، کاملا در احساس اضطراب غرق می شود. غرقه سازی واقعی مواجه کردن درمانجو با موقعیتی است که از آن می ترسد. متخصص بالینی ممکن است درمانجو را به موقعیتی که ایجاد ترس می کند ببرد، مانند بالای یک ساختمان بلند برای درمانجویی که از ارتفاعات می ترسد. نوعی از غرقه سازی، غرقه سازی تجسمی است که در آن متخصص بالینی درمانجو را به صورت مجازی با موقعیتی که از آن می ترسد مواجه می سازد.
غرقه سازی واقعی احتمالا از همه روش های درمان فوبی های خاص که توضیح داده شدند استرس بیشتری ایجاد می کند و بنابراین، میزان انصراف بالایی دارد. روش جایگزین، غرقه سازی واقعی تدریجی است که مواجهه تدریجی با محرک هایی که به طور فزاینده ای اضطراب آور می شوند را شامل می شود. در روش مواجهه تدریجی درمان جویان ابتدا با موقعیت هایی مواجه می شوند که اضطراب کمی را ایجاد می کنند و بعد به تدریج به سمت موقعیت هایی پیش می روند که موجب اضطراب بیشتر می شوند. درمانگر اغلب سعی می کند ترغیب کننده باشد و پاسخ غیر اضطرابی مطلوب را الگو قرار دهد. به عنوان مثال: درمانگر هنگام درمان کردن درمانجویی که از مکان بسته می ترسد،می تواند با او به اتاق های کوچکتر و کوچکتر برود. وقتی درمانجو می بیند که درمانگر هیچ علائمی از ترس را نشان نمی دهد، از پاسخ او الگو می گیرد.درمانگر همچنین می تواند درمانجو را تحسین کند و به این ترتیب پاسخ تازه ای را که یاد گرفته است تقویت کند. همان گونه که در جدول زیر نشان داده شده است ، درمان های رفتاری بسته به ماهیت مواجهه درمانجو با محرک فوبیک (واقعی یا خیالی)و میزان شدتی که با آن رو به رو می شود (مواجهه ناگهانی کامل یا مواجهه به صورت مراحل تدریجی) تفاوت دارند.
مواجهه ی کامل ناگهانی | مواجهه تدریجی | |
غرقه سازی تجسمی | حساسیت زدایی منظم | تجسمی |
غرقه سازی واقعی | به صورت واقعی درجه بندی شده | واقعی |
تقویت مثبت در تمام فنون رفتاری وجود دارد. درمانگر هم راهنما و هم منبع حمایت و تحسین برای موفقیت های درمانجو می شود. امکان دارد درمانگر وارد کردن برخی فنون از دیدگاه شناختی به درمان رفتاری را نیز مفید بداند، زیرا افکار ناسازگار اغلب بخشی از مشکلات درمانجو هستند. از روش های درمان فوبی های خاص، درمان شناختی – رفتاری به درمانجو کمک می کند روش های سازگارانه تر فکر کردن به موقعیت ها و چیزهایی را که قبلا تهدید کننده بودند، یاد بگیرد.
بازسازی شناختی با به چالش طلبیدن عقاید نامعقول درمانجو در مورد محرکی که از آن می ترسد، می تواند به او کمک کند این موقعیت ترسناک را به صورت منطقی تر در نظر بگیرد.برای مثال: امکان دارد درمانگر به درمانجویی که فوبی آسانسور دارد، نشان دهد پیامدهای فاجعه آمیزی که او معتقد است از سوار شدن در آسانسور ایجاد خواهد شد نامعقول و اغراق آمیز هستند. درمانجو همچنین می تواند در حالی که در این موقعیت قرار دارد روش ((صحبت کردن با خود)) را یاد بگیرد و به خودش بگوید که ترس های او مضحک هستند، واقعا هیچ اتفاق بدی رخ نخواهد داد، و او زود به مقصد خواهد رسید.
روش دیگر درمان فوبی های خاص، روش توقف فکر است که در آن فرد یاد می گیرد افکار اضطراب آور را متوقف کند. از درمانجو در این درمان انتظار می رود که هر وقت فکر اضطراب آوری وجود داشت، درمانگر را باخبر کند و در این لحظه درمانگر فریاد می زند ((توقف کن)). درمانجو خارج از محیط درمان، هر بار که فکر اضطراب آور به ذهنش رسید به طور ذهنی فریاد مشابهی می زند.
به یاد داشته باشید، بسیاری از مسائل و اختلالات کودکان در سن کم قابل درمان هستند و بخشی از آن ها در بزرگسالی غیر قابل درمان. همین الان اقدام کنید.
جهت مشاوره در جهت تشخیص یا درمان اختلالات مربوط به کودکان و آموزش والدگری (فرزندپروری) می توانید در ساعت های اداری با شماره تلفن ۰۹۱۹۷۹۰۳۱۲۷ تماس حاصل فرمائید.
انواع نظریه ها راجع به فوبی های خاص
قبلی۷ ویژگی مشترک بین افرادی که، در کودکی تجربه ی تروماتیک داشته اند
بعدی