بازی درمانی کودک محور
بازی درمانی کودک محور (CCPT) یک رویکرد بی رهنمود برای کمک به کودکان دارای مشکلات رفتاری و عاطفی است. باور اصلی در CCPT بر این مبنا است که کودکان ظرفیت ذاتی برای حل و فصل مشکلاتی که در حال تجربه آن هستند و افزایش خود تسلطی خودشان را دارند که همین منجر به افزایش شایستگی و اعتماد به نفس در آن ها می شود. بنابراین این بازی درمانی بر این پایه است که کودک هدایتگر راه است. رویکرد فوق بر اینکه همه مراجعه کنندگان از جمله کودکان توانایی این را دارند که خود راهنمای راه برای بهبودی و درمان خود باشند تأکید دارد. این به این معنا نیست که بازی درمانگر یک نقش غیر فعال در بازی درمانی کودک محور ایفا میکند. درواقع درمانگر نقش کاملاً فعالی دارد. درمانگر در عین حالی که دستورالعمل هایی که متضمن ایمنی و ساختار مورد نیاز بازی درمانی است را دنبال می کند کودک و بازی او را بدون قید و شرط پذیرفته، با او همدلی کرده و برایش فضایی که به او اجازه کاوشگری و چیرگی را بدهد ایجاد می کند.
گاهی اوقات بازی کودک در بازی درمانی کودک محور کاملاً سمبلیک است و برای درمانگر به آسانی قابل فهم است و گاهی بازی کودک کاملاً تصادفی و حتی بدون هدف به نظر می رسد. در زیر نمونه ای از بازی نمادین که در یک بازی درمانی با دختری یازده ساله که از افسردگی رنج می برد اتفاق افتاده است را می خوانیم:
دختر یک مراسم تشییع جنازه را روی تخته سیاه کشید. او تابوت مادربزرگش را در گورستان، یک نفر که مراسم خاکسپاری را انجام می داد، مادرش و خودش را کشید. با این وصف که خودش تنها کسی بود که اشک از صورتش جاری بود. وقتی مادر نقاشی کودک را دید چشمهایش پر از اشک شد. دختر از مادرش پرسید: چرا وقتی مادربزرگ فوت کرد، او اصلاً گریه نکرد و سپس گریه کنان به آغوش مادرش رفت. مادر همانطور که به دخترش گوش می داد، اما اندوه او را در از دست دادن مادربزرگش و ابهام اینکه چرا او خودش هرگز گریه نکرده بود را منعکس می کرد. آنها یکدیگر را بغل کرده و با هم گریه کردند. مادر برای دخترش توضیح داد که او به این دلیل در مراسم دفن مادربزرگ گریه نکرده بود جون احساس می کرده برای اینکه بتواند از دخترش حمایت کند لازم است قوی باشد. در پایان چلسه بازی درمانی کودک محور، دختر به طرف تخته سیاه رفت و تصویر نقاشی خاکسپاری مادربزرگ را عوض کرد. هم برای درمانگر و هم برای مادر واضح بود که کودک به طور نمادین نتوانسته بود مادربزرگش را به خاک بپسارد تا زمانی که او و مادرش با هم برای از دست دادن مادربزرگ سوگواری کردند.
رایان کودک شش ساله ای بود که در بازی درمانی کودک محور شرکت می کرد. معلم اول ابتدایی او را به دلیل اینکه در کلاس کاملاً خارج از کنترل بود برای درمان ارجاع داده بود. اگرچه او برای حدود بیست جلسه مشغول فرآیند بازی درمانی بود، اما فقط یک بار آن هم در جلسه اول قبل از ورود به اتاق بازی هنگامی که درمانگر خودش را معرفی کرد و از او نامش را پرسید با بازی درمانگر صحبت کرد. او در جلسه اول تا حدودی پرخاشگر بود به طوری که به عروسک بادی مشت می زد و تیغ های دارت را در جهت های مختلف اتاق، پرتاب می کرد. در اواسط جلسه او یک جعبه سرباز اسباب بازی را برداشت و سریعاً آن ها را به صف کرد و یک صحنه جنگ به وجود آورد. از آن جلسه به بعد جلسات بازی رایان شامل ترتیب دادن صحنه جنگ دقیقاً مشابه با سربازان بود بدون اینکه حتی یک کلمه حرف زده شود. آنچه باعث تعجب بود این بود که رایان چه کاری انجام می دهد و چرا این بازی تکراری برای او مهم است. در حدود جلسه هفدهم بازی درمانی کودک محور درمانگر با معلم او تماس گرفت تا ببیند که آیا هیچ تغییری در رفتار رایان در کلاس درس صورت گرفته است یا نه. معلم با خوشحالی اعلام کرد که رایان به طور کلی کودک دیگری شده است. قوانین کلاس را رعایت می کند، به جای اینکه بلند حرف خودش را بزند دستش را برای اجازه گرفتن بالا می برد و دیگر با معلم و همکلاسی هایش پرخاشگرانه رفتار نمی کند. تنها سوال معلم این بود که چه چیزی باعث چنین تغییر چشمگیری در رایان شده است؟ به راستی چه چیز می توانست سبب تغییر چشمگیر در رایان باشد وقتی تمام کاری که او در هر جلسه بازی درمانی کودک محور انجام می داد تنها به صف کردن سربازان اسباب بازی بود؟ اکنون پس از سالها تجربه درمانگر درک کرده است که عامل قدرتمند تغییر بازی خود هدایتگر رایان و قبول خود بود که او طی دوره جلسات CCPT توانسته بود به دست آورد.
بازی درمانی کودک محور یک رویکرد اساسی برای درمان مشکلات دوران کودکی است و از آنجا که دارای اصول روشن و مهارت های خاص قابل تقسیم به اجزای قابل تعلیم است به طور گسترده ای توسط درمانگران کودک استفاده می شود. جالب توجه است بدانید که CCPT تنها شکل بازی درمانی است که به دلیل مهارت های قابل تعلیمی که دارد می توان آن را به والدین آموزش داد که در مقالات بعدی راجع به این نوع خاص از بازی درمانی توضیح خواهم داد.
در اینجا باید توجه داشت که در محافل گوناگون اصطلاح بازی درمانی کودک محور دارای معانی متفاوت است. برای مثال برای بسیاری از بازی درمانگران در انگلستان این نوع بازی درمانی به هر شکل از بازی درمانی که روی احتیاجات کودک تمرکز دارد خواه ذاتاً بی رهنمود باشد یا رهنموددار اشار دارد. در ایالات متحده این بازی درمانی مترادف با بازی درمانی بی رهنمود استفاده می شود که همان شکل بازی درمانی خانم دکتر اکسلاین است که در آن کودک هدایتگر راه است و نوع اسباب بازی و بازی را انتخاب می کند و درمانگر دنباله رو کودک است. در این مقاله بازی درمانی کودک محور در معنای دوم و مترادف با واژه بازی و درمان بی رهنمود استفاده شده است.
جهت آموزش بازی درمانی کودک محور و یا دریافت این خدمات برای فرزندتان با ما در تماس باشید.
به یاد داشته باشید، بسیاری از مسائل و اختلالات کودکان در سن کم قابل درمان هستند و بخشی از آن ها در بزرگسالی غیر قابل درمان. همین الان اقدام کنید.
جهت مشاوره در جهت تشخیص یا درمان اختلالات مربوط به کودکان و آموزش والدگری (فرزندپروری) می توانید در ساعت های اداری با شماره تلفن ۰۹۱۹۷۹۰۳۱۲۷ تماس حاصل فرمائید.
مشکلات خواب در کودکان (از تولد تا سالهای مدرسه)
قبلیآموزش همدلی به کودکان با بازی
بعدی